توقف کار بسیاری از صنایع، توقف سفرها و حمل و نقل عمومی و تشویق کارکنان به دورکاری و ماندن در منزل، بخشی از واقعیات امروز جهان شده است و این احتمال وجود دارد که حتی پس از عبور از پاندمی ویروس کرونا، بسیاری از این تحولات که امروز به اجبار پذیرفته شدهاند، بعدها به‌صورت اختیاری به‌عنوان جزئی از زندگی روزمره بشر تبدیل گردد.
در این میان صنعت فین‌تک، علیرغم ناگزیر بودن از پذیرش برخی واقعیات جدید و همچنین شوک وارده به شرکت‌ها که ناشی از بروز انواع نیازمندی‌های جدید است، به واسطه برخورداری از پایه دانشی بالا و آشنایی با فناوریهای جدید، میتواند تهدید ناشی از این بیماری همه‌گیر را به فرصتی تبدیل کرده و خود را چند گام به اهداف مد نظر صنعت نزدیک‌تر کند. البته ذکر این نکته در ابتدای امر حائز اهمیت است که صنعت فین‌تک در همه جای جهان لزوما تاثیر یکسانی از پاندمی کرونا نخواهد پذیرفت و لزوما نمیتوان فینتکهای چینی را با فینتکهای خاورمیانه و یا اروپا و آمریکا در یک سنجه قرار داد. چرا که میزان جذب سرمایه توسط شرکت‌ها و نوع واکنش بازار در هریک از اقالیم جغرافیایی مذکور، متفاوت خواهد بود و این لزوم اتخاذ استراتژی متناسب مانند استراتژی تکیه به ظرفیت‌های داخلی و یا اتکا به ظرفیت‌های بیرونی را در اقتصادهای مختلف تبیین می‌کند.
با این همه، به اعتقاد نگارنده یکی از بخش‌های اقتصاد که بیشترین توانایی تطبیق‌پذیری با شرایط جدید را در مقایسه با سایر بخش‌ها خواهد داشت، صنعت فین‌تک خواهد بود. آنچه در اینجا حائز اهمیت است، توانایی درک سریع از تحولات و سعی در شناسایی ابعاد موضوع، علیرغم پیچیدگی‌های موجود سیستم است. محیط کسب و کاری جدیدی که بر اثر شیوع کرونا در دنیا پدید آمده است، به لحاظ فاکتورهای تصمیمگیری و سناریوسازی‌های استراتژیک، از عدم اطمینان بالا و در نتیجه غیرقابل پیش‌بینی بودن برخوردار است و این کار را برای تحلیل آنچه که در آینده رخ خواهد داد، بسیار سخت می‌کند. لذا اگر شرکت‌های فین‌تکی بتوانند شرایط جدید را سریعتر و دقیقتر درک کنند و نیازهای جدیدی را که در بازار خلق شده و خواهد شد، به‌خوبی تشخیص دهند، قادر خواهند بود که عکس‌العمل به موقع و درستی در این شرایط نوپدید از خود بروز دهند.
به منظور درک بهتر موضوع فوق، به ذکر یک مصداق از اهمیت تشخیص تغییرات در نیازهای مشتریان می‌پردازیم. باید دانست که از این پس و با طولانی‌تر شدن دوران همه‌گیری کرونا و افزایش استفاده از اپلیکیشن‌های آنلاین، بسیاری از مردم دنیا، اعم از کارکنان سازمان‌ها و یا مصرف‌کنندگان عمومی، بیش از گذشته از داخل منازل خود اقدام به خرید خدمات و انجام کارهای خود خواهند کرد و این تفاوت رفتار مصرفکننده و کارمند از داخل منزل، با رفتاری که وی سابقاً در خارج از منزل داشته، نکته‌ای است که نباید از آن غفلت کرد. فاکتورهای روانی مختلف مثبت و منفی بر نحوه تصمیم به خرید و یا ایفای نقش کارمندی اثر گذاشته و لذا نتیجه کار دیگر آن چیزی که قبلاً مورد انتظار ما بود، نخواهد شد. بنابراین فین‌تک‌هایی که مداقه بیشتری در اینگونه جزییات داشته باشند و بتوانند محصولات نوآورانه و جدیدی را مطابق با شرایط نوظهور حاصل از پاندمی کرونا به بازارها عرضه کنند، قادر خواهند بود که تعلیمات استراتژی را در تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها به خوبی پیاده‌سازی کنند.
در ادامه به بررسی بیشتر ابعاد و تأثیرات این همه‌گیری جهانی بر صنعت بانکی، مالی و شرکت‌های فین‌تک خواهیم پرداخت.
با سقوط بازارهای مالی و اعمال مقررات قرنطینه در تمام کشورها، آینده صنعت فین‌تک بعد از پاندمی ویروس کرونا همچنان نامشخص است.
آثار مخرب ویروس کرونا، به بازارهای مالی محدود نمی‌شود و تمام فعالیت‌های عملیاتی کسب و کارها را در تمام صنایع متأثر خواهد کرد. در این میان، انتشار اخبار نادرست درباره بیماری کوید ۱۹ نیز صرفاً به بدتر کردن اوضاع و گسترش ترس در بین مشتریان دامن زده است.
مطابق نظر اویلر هرمس، زیان‌های تجاری ناشی از پاندمی کوروناویروس میتواند به عدد سیصد و بیست میلیارد دلار در هر فصل برسد. برای درک بهتر این عدد می‌توان آن را برابر با ضرر ناشی از جنگ تجاری آمریکا و چین در طول یک سال دانست.
وضعیت بحرانی امروز در دنیا، اولین مرتبه اعلام شرایط اضطراری در جهان نبوده و آخرین مرتبه هم نخواهد بود و این مسأله لزوم کسب آمادگی فین‌تک‌ها و شرکت‌های بانکی در قرن بیست و یکم را برای انجام عملیات در شرایط مشابه بیش از پیش آشکار می‌کند. البته باید دانست که همواره در حین وقوع بحران‌های جدید در بازارها، فرصت‌هایی نیز پدیدار خواهند شد.
بیایید به آثار و تبعات محتمل ناشی از شیوع ویروس کرونا بر بخش فین‌تک نگاه دقیق‌تری بیاندازیم.
آثار منفی پاندمی کروناویروس
ترس، وحشت و اعمال قرنطینه تأثیرات منفی بزرگی بر میزان هزینه‌کرد مشتریان گذاشته است. لغو پروازها، بسته شدن فروشگاه‌ها و اعمال طرح‌های فاصله‌گذاری اجتماعی منجر به افت شدید میزان تراکنش‌ها در تمام سطوح اقتصاد خواهد شد. این بدان معناست که شرکت‌های فین‌تکی بخش پرداخت، نظیر اسکوئر، استرایپ و یا چایم درآمدهایشان محدودتر خواهد شد و بنابراین سودآوری و ارزش خود را از دست خواهند داد.
به همین ترتیب، شرکت‌های ویزا و مسترکارت به سهامداران خود هشدار یک کاهش شدید در کسب‌وکارهای فرامرزی و کسب‌وکارهای مرتبط با سفر را داده‌اند که به موجب آن ۲ تا ۴ درصد از فروش پیش‌بینی شده آنها از دست خواهد رفت.
سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر بر روی شرکت‌های موجود در بازار و شرکت‌های جدید، به دلیل هجوم مصرف‌کنندگان به سمت سرمایه‌گذاری‌های امنتر، تا حد زیادی لطمه خواهد دید و این موجب کاهش شدید در قراردادهای ادغام و تملیک خواهد شد.
برای فین‌تک‌هایی که در بازار سهام حضور دارند کاهش قیمت سهم به معنی افزایش هزینه سرمایه خواهد بود. همزمان با نگرانی سرمایه‌گذاران از هزینه‌های بالای سرمایه‌گذاری، بازار بی ثبات نیز میتواند به‌عنوان یک کاتالیزور، موجبات ارزش‌گذاری پایین‌تر شرکت‌ها را فراهم کند.
در این ایام، فدرال رزرو، بانک مرکزی انگلستان و سایر بانک‌های مرکزی در سراسر جهان با کاهش نرخ بهره تلاش می‌کنند به کمک بازارها بیایند و از یک رکود بزرگ جهانی جدید جلوگیری کنند.
به موازات کاهش تقاضا، بانک‌های تجاری نیز با افت حاشیه بهره و کاهش درآمدهای حاصله از مشتریان حقوقی و همچنین درآمدهای حاصله از تراکنش‌ها مواجه خواهند شد.
در پاسخ به این سوال که آیا بیماری کووید ۱۹ بر صنعت بانکی و فین‌تک‌ها اثر خواهد داشت یا خیر، الکس مالیشف، مدیرعامل کمپانی SDK.finance بیان می‌دارد: «بانک‌ها احتمالا تصمیمات هزینه‌زای خود را به منظور آماده شدن برای تبعات مخرب اقتصادی این بیماری، به تعویق خواهند انداخت. اگرچه این بحران فرصت‌هایی را برای آنهایی که نیازهای مردم را بهتر درک می‌کنند و علیرغم ریسک‌ها و مخاطرات موجود، رهبری بازار را به عهده می‌گیرند، فراهم خواهد آورد.»
فرصت‌های جدید
پرداخت‌های غیرتماسی و غیرحضوری
به منظور جلوگیری از گسترش بیماری، بانک‌های مرکزی اقدام به ضدعفونی کردن اسکناس‌ها و صورت حساب‌های فیزیکی که توسط بانک‌های محلی صادر می‌شوند، نموده اند. حال آنکه یک روش امنتر و ساده‌تر که میتواند جایگزین استفاده از اسکناس‌های آلوده شود، بهره‌گیری از روش‌های پرداخت غیر تماسی و غیرحضوری است که توسط سازمان بهداشت جهانی نیز توصیه شده است.
همزمان با طولانی‌تر شدن دوره پاندمی کرونا، افزایش قابل توجهی در مجموع پرداخت‌های غیرتماسی و غیرحضوری قابل تصور است و چنانچه بانک‌ها تا کنون از این روش‌های پرداخت استفاده نکرده‌اند، اکنون بهترین زمان برای به‌کارگیری نوآوری‌های دیجیتالی در این زمینه است.
بانکداری بدون شعبه
ترس از آلوده شدن به ویروس و همچنین مقررات اعمال شده برای قرنطینه، مشتریان را از شعب بانک‌ها به دور نگه داشته است.
در حال حاضر، نرخ بهره وری پایین و هزینه‌های بالای اجاره محل، دلایل کافی را برای حرکت به سمت بانکداری بدون شعبه فراهم آورده است. اگرچه، تا کنون، بسیاری از بانک‌ها، به دلیل اقتصاد پررونقشان، تصمیم برای تغییر نرم‌افزارهای قدیمی و فرآیندهای کسب و کار سابق را به تعویق انداخته‌اند. همه‌گیری ویروس کرونا بهترین فرصت را برای حرکت به سمت یک بانکداری بدون شعبه، سالم و بهداشتی فراهم کرده است. این رویکرد باعث دسترس‌پذیرتر شدن خدمات بانکی برای نقاط دور دست شده، برای نسل‌های جوان جذابتر بوده و به‌علاوه بسیار مقرون به صرفه است.
ارتقا بانکداری
به موازات گسترش راهکارهای دیجیتالی، بانک‌های سنتی و مؤسسات اعتباری در حال از دست دادن مشتریان خود می‌باشند. به همین علت، بسیاری از بانک‌ها در حال نوسازی سیستم‌های سنتی و محصولات قدیمی خود، از طریق همکاری با فین‌تک‌ها هستند.
افزایش تقاضای استفاده از نرم‌افزارهای بانکداری دیجیتال، در دورهای که سایر روش‌های سرمایه‌گذاری رونق چندانی ندارند، میتواند موجب تقویت فین‌تک‌ها شود. برخی از دولت‌ها به منظور کاهش آثار و تبعات مخرب همه‌گیری ویروس کرونا، در حال تشویق و ترغیب همکاری‌های فین‌تکی هستند. به عنوان مثال، کره جنوبی مقررات اعمالی بر فین‌تک‌ها را کاهش داده و چین نیز اعلام کرده که تلاش‌هایش موجب تقویت و کمک به استفاده هر چه بیشتر از خدمات فین‌تک‌ها شده است.
در پایان باید اشاره کرد که افول و نزول کسبوکارها چیز جدیدی نیست، اما در این میان شرکت‌هایی که بتوانند تشخیص بهتری از شرایط بازار داشته باشند و خودشان را بهتر با این شرایط تطبیق دهند، این شانس را خواهند داشت که حتی شرکت‌های بسیار بزرگ حاضر در بازار را، پشت سر گذاشته و از آنها پیشی بگیرند.
مقاله و ترجمه: محسن کرمی، مدیر تحقیقات بازار شرکت سیمرغ
منبع: Thefintechtimes